Nederland raakt op slot. Die gedachte dringt zich aan je op als je naar de actualiteit kijkt. Protesten zijn aan de orde van de dag. Vooral de stikstofcrisis stelt voor grote dilemma’s. Alle zeilen moeten bijgezet worden om niet in een acute impasse te geraken. Schuldigen worden aangewezen. Het verkeer wordt soms platgelegd. Op social media zie je chagrijn en woede. Smerige en meer dan misselijkmakende taal klinkt. Wat is er aan de hand?

Vrede?
Ik houd er rekening mee dat God ons land op slot zet.[i] Je weet wel; die God die we inmiddels massaal de rug hebben toegekeerd. Die God die de westerse cultuur uit haar dagelijkse leefwereld heeft weg gekruist. Die God.

De gedachte dat God ons land op slot zet ontleen ik aan de profeet Ezechiël. Hij krijgt de taak toebedeeld om Gods volk het ondenkbare aan te zeggen: Gods geliefde stad Jeruzalem en de heilige tempel zullen verwoest worden.[ii] Niemand gelooft het. Onmogelijk. ‘Vrede en geluk’ zo klinkt het uit de mond van fake-profeten.[iii] Ondertussen blijft Ezechiël onvoorstelbaar harde profetieën uitspreken. God blijkt zelfs in door Hem zelf verboden kwaad te werken.[iv] Je durft zulke teksten vandaag amper te lezen. Christenen zeker niet. Die laten, mede om dit soort teksten, het Oude Testament liever dicht.[v] God is toch liefde? Met Kerst vieren we toch ‘vrede op aarde’?[vi]

Lokroep
Nee, Nederland is Gods volk niet.[vii] En inderdaad; God is beslissend bevrijdend opgetreden in de menswording van zijn zoon, onze Heer Jezus Christus. En toch. Wat Ezechiël op kleine schaal (volk Israël) zag, schouwt het laatste Bijbelboek Openbaring op mondiale en kosmische schaal.[viii] Afbraakkrachten en aan Gods wil tegengestelde machten blijven een rol spelen tot de (weder)komst van Jezus. Eindeloze economische groei is zo’n macht.[ix] Een die ons gouden bergen belooft. Wie kan die lokroep weerstaan? Het is ons niet gelukt. De welvaartsverdeling staat totaal uit het lood. Decennia lang klinkende waarschuwingen zijn in de wind geslagen.

Naar nu blijkt bergt deze veelbelovende macht een vernielende schaduwkant in zich. En krijg dat beest nou maar eens in z’n hok. Het lukt niet. Niet zomaar. Onze kracht schiet te kort. Toch maar een schietgebedje doen? Wie weet bestaat er wel ‘een god’. Welnee. Zo achterlijk zijn we niet dat we dat geloven. Daarvoor hebben we een veel serieuzere crisis nodig. Misschien wel de allerlaatste crisis.[x]

Verantwoording
Als God de boel op slot zet, doet Hij dat met een reden. Dat blijkt overal in de Bijbel.[xi] We worden stilgezet gezet met het oog op de verantwoording die we moeten afleggen.[xii] Dat gaat iedere cultuur aan. En het gaat om ieder woord. Om dagelijks gedrag. Om je diepste gedachten. We raken uit de impasse als we deze ongemakkelijke waarheid onder ogen durven zien.

Nederlands Dagblad, zaterdag 21 december 2019.

PS Dit artikel is een bewerking van een preek over een van de lastigste verzen van het Bijbelboek Ezechiël. Zie Hoe God trouw is in vloek en zegen. Preek Ezechiël 20:25 en 26.

————————–
[i] Deze denklijn had ik ook bij de aanslagen in Parijs (o.a. Charlie Hebdo) in 2015. Zie mijn artikel Waarom laat God de islam opkomen? Nederlands Dagblad.
[ii] Net als Gretha Thunberg had Ezechiël maar een boodschap. Zie KNOWN. Een korte inleiding op prekenserie over Ezechiël. Voor opvallende gelijkenissen tussen Thunberg en Ezechiël als ook verschillen zie Er is geen plan(et) B. Over klimaatverandering en geloof. Preek Ezechiël 18.
[iii] Zie Gods oordeel over fake-news. Preek Ezechiël 13.
[iv] De basisgedachte voor dit artikel ontleen ik aan Ezechiël 20:25 en 26. Daar staat dat God zijn volk verontreinigt in hun kinderoffers. Dit woord moet uit de mond van priester-profeet Ezechiël als een vreselijke vloek hebben geklonken. Het is ook de enige keer in het Oude Testament dat God het subject heet te zijn van verontreiniging. En God heeft dit soort offers al vanaf founding father Abraham ten strengste verboden. Het is duidelijk. God keert alles om. Hij gooit de toekomst van zijn volk op slot. Zie Hoe God trouw is in vloek en zegen. Preek Ezechiël 20:25 en 26.
[v] Deze neiging zit diep in hedendaagse westerse christenen. Zie mijn blog Christen-populisme helpt niet. Spelregels voor geloofwaardig optreden (2016). Zie ook Laat het oordeel aan God. Bijdrage in het interreligieuze debat over geloof en geweld naar aanleiding van de aanslagen in Parijs (2015).
[vi] Gemakshalve vergeten we dat Jezus zegt ‘Ik ben niet gekomen om vrede te brengen maar het zwaard’ (Matteüs 10:34). Zie een preek over die tekst. Welke vrede brengt Jezus? Zie punt 3 van de Kerstpreek Gods trouw straalt.
[vii] Christelijke Nederlanders denken dat soms wel. Mede omdat christenen lang een meerderheid vormden, konden christenen zich ook zo opstellen. Gods (oudtestamentische) wetten stonden zelfs in de (Nederlandse) Wet. Een aardige, soms nog steeds actuele casus is de zondag(swet/rust). Zie mijn Hagepreek Vrijheid is niet te koop (2018), Hagepreek bij de viering en herdenking Eerste Vrije Statenvergadering 1572 te Dordrecht.
[viii] Zie KNOWN. Een inleiding bij een prekenserie over Ezechiël.
[ix] Zie Jezus zoekt echte durfinvesteerders. Over economie en geloof. OnderWeg 2015. In Openbaring gaat het over ‘het beest’ dat de antikracht symboliseert. Vandaar die uitdrukking verderop in dit artikel. Zie hiervoor De paradox van Hemelvaart. Preek 1 Petrus 3 en 5. En zie Geschonden bestaan. Over kwaad, zonde en de duivel. Artikel in De Reformatie (2014) naar aanleiding van de Christelijke Dogmatiek van Van der Kooi en Van den Brink.
[x] Mensen – gelovigen net zo goed of zelfs nog beter – hebben de neiging om weg te duiken bij/voor crisis. Zie mijn artikel Snowden profeteert Jezus’ komst (De Reformatie 2013) over de financiële crisis van die tijd.
[xi] Ezechiël en Openbaring lopen hierin parallel. Wij worden stilgezet met het oog op de komst van de Majesteit. In Ezechiël zie je schitterend hoe God door crisis heen beloften doet. Zie Hoe God in mensen woont. Preek Ezechiël 11. Dit hoofdstuk is, bijbels-theologisch gezien, het dieptepunt; God verlaat Jeruzalem en de tempel. Verderop in Ezechiël wordt duidelijk dat God zelf als rechter en redder zal komen optreden, zie Hoe God herder is te midden van zijn volk. Preek Ezechiël 34.
[xii] In de beroemde parabel van de schapen en de bokken (Matteüs 25) wordt duidelijk wie de herder (Ezechiël 34, zie vorige voetnoot) is die recht spreekt en oordeelt. Zie Onwetende goed-doeners. Preek Matteüs 25:31-46.