Op biddag 2021 gaat ‘een vrouw’ (Matteüs 26:7) ons voor. Maria zalft Jezus met een extreem dure olie. Deze daad is geen verkwisting, zoals verontwaardigd wordt opgemerkt in Jezus’ omgeving. De preek is te beluisteren via mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1         In één klap een heel jaarbedrag weg.
Heb je je belastingaangifte 2020 al gedaan? Hoeveel heb je in 2020 verdiend? Als je een bijbaan hebt misschien een paar honderd, of wel duizend+ euro. Een ander vijftienduizend euro of een veelvoud daarvan.

Nu een vraag: kun je je voorstellen dat je dat bedrag in één keer weggeeft? Dus één keer iets doen – en dan zijn al je jaarinkomsten weg. Ik kan me situaties voorstellen waarin dat je dat doet. Als je iets moois koopt waarvoor je hebt gespaard. Een scooter of een auto bijvoorbeeld. Of bij een bijzondere, eenmalige gelegenheid zoals een bruiloft. Maar ik denk dat je het met me eens bent dat het een uitzondering is. Alleen voor iets heel bijzonders zul je dat doen.

Kostbare olie.
We lazen net dat een vrouw een fles kostbare olie over Jezus uitgiet.[i] De waarde van die olie is hoog. Voor zo’n fles olie – vergelijk het met extreem dure parfum – moest je bijna een jaar werken. De vrouw giet het over Jezus uit. Een liter in totaal. Niet alleen Jezus maar heel het huis waar Jezus en zijn leerlingen zijn komt in de heerlijke geur van die olie terecht (Johannes 12:3).

Even is alles anders. Ik weet niet hoe lang die olie werkt. Maar op den duur zal die geur toch weer wegtrekken. En Jezus krijgt het stof van de straat weer over zich heen. Weg olie. Weg dat megabedrag. In een paar minuten/uur. Is dat niet een beetje zonde? Of erger: verspilling? Je kunt zo’n bedrag toch beter besteden aan een goed doel? Stort het in een Corona-fonds, bijvoorbeeld. Of beleg het in vastgoed of op de beurs. Of geef het aan arme mensen (vers 9).

Blijvende waarde.
Maar deze vrouw kiest ervoor Jezus overvloedig te zalven. Waarom? Heb je een idee?

Als jij en ik in één keer een megabedrag uitgeven doen we dat voor iets heel bijzonders. Zo gaat het ook bij deze vrouw. Nee, niet voor ‘iets’ bijzonders. Maar voor een heel bijzonder iemand. Zij doet dit voor Jezus. Alles heeft ze voor hem over. Dit is een daad van iemand die haar hart verloren heeft. Een daad uit pure liefde. En daardoor wordt de zalving ook een profetische daad. Zij balsemt Jezus’ lichaam alvast – voor als hij straks in het graf komt te liggen en er geen tijd is om dat te doen (vers 12).

Haar daad is van blijvende waarde. Daar kan geen beurs- of vastgoedbelegging tegenop. Matteüs noemt de naam van deze vrouw niet. Wij weten dat het om Maria gaat (Johannes 12:3). Deze bijzondere daad tilt haar boven zoveel naamloos gebleven tijdgenoten uit. Tot op vandaag is zij beroemd (vers 13). Deze Maria krijgt een ereplaats op biddag 2021.

2         Jezus neemt het heft in handen.
Gemeente, in de lijdenstijd lezen we de slothoofdstukken van het evangelie van Matteüs. Het wordt spannend. Jezus heeft verteld over de tijd die komen gaat, tot aan zijn (weder)komst (Matteüs 24). Drie gelijkenissen onderstrepen die toespraak (Matteus 25).

En dan neemt Jezus het heft in handen. Hij gaat richting Golgota (Matteus 26:2). Zoals de Geest – en niet Satan – de regie heeft als Jezus in de woestijn verzocht wordt[ii], zo richt Jezus zich hier op zijn leven-gevende sterven.

Zoveel mensen en machten.
Het is belangrijk om te zien dat Jezus de leiding heeft, gemeente. Want in het vervolg gaan allerlei mensen en machten een rol spelen. Lees maar mee:

• De geestelijke leiders bedenken moordplannen (Matteüs 26:3-5),
• Maria ‘balsemt’ Jezus (Matteüs 26:6-13),
• Judas verzint verraad-plannen (Matteüs 26:14-16),
• De discipelen vallen in slaap in Getsemane (Matteüs 26:36-56),
• Petrus komt met zijn zwaard in actie (idem),
• Judas verraadt zijn Heer (idem),
• al Jezus’ leerlingen vluchten bij hem weg (idem)
• geestelijk rechters oordelen Jezus (Matteüs 26:57-68),
• Petrus verloochent zijn Heer (Matteüs 26:69-75),
• de wereldlijke rechter oordeelt Jezus (Matteüs 27:1 en verdere),
• het (opgehitste) volk roept om Jezus’ dood (Matteüs 27:22),
• soldaten mishandelen en bespotten Jezus (Matteüs 27:27 en verdere) en
• slaan Jezus aan het kruis (Matteüs 27:35) waar
• leiders, omstanders en mede-gehangenen hem bespotten (Matteüs 27:39-44) en
• hemel en aarde zich van Jezus afkeren (Matteüs 27:45).

Zie je dat? Het is een alsmaar groter wordende draaikolk van ellende, georkestreerd door zovelen. Jezus komt daarin terecht. Nee. Jezus neemt het heft in handen. Hij wil daarin te-recht (Matteüs 3:15[iii]) komen. Hij komt zijn volk verlossen van de zonde. Dat had de engel gezegd voor zijn geboorte (Kerst, Matteüs 1:21).[iv] En dat verlossen gaat op deze manier. Niet door de dans van ellende te ontspringen. Jezus draagt het. Hij verdraagt het. Hij is onze verlosser en Heer.

3         Waar sta jij? Wie is Jezus voor jou?
Nu terug naar Maria en haar extreme liefdesdaad. Zie je wat Matteüs doet als hij over de balsemende Maria vertelt? Matteüs vertraagt. Alles komt in beeld. Persoon voor persoon. Matteüs draait als het ware de camera (had hij die gehad) alle kanten op. Het is alsof Matteüs zegt: iedereen doet iets. Verraad. Plannen maken. Je zwaard pakken. Lachen. Spotten. Je schouders ophalen. Zalven. Toekijken. Het is alsof Matteüs jou de vraag stelt: waar sta jij? Wie van deze mensen ben jij? Zou jij hebben gedaan wat Maria deed? Of zou jij zijn gevlucht? Jezus hebben verloochend? Zou je je schouders hebben opgehaald? Wie is Jezus voor jou?

Geloof in Jezus.
Wist Maria nou echt dat Jezus zou gaan sterven (en opstaan)? Of geeft Jezus een gelovige ‘draai’ aan haar daad? Ik denk dat je het zo kunt zien: de spanning rondom Jezus neemt telkens meer toe.[v] Jezus’ leerlingen maken dat van dichtbij mee. En Maria ziet of voelt aankomen dat het niet goed gaat aflopen met Jezus. (Met Jezus’ opstanding hield niemand – ook Maria niet – rekening.[vi]) En toch geeft Maria zich in die zalving met haar hele hebben en houden aan Jezus. Jezus ziet dat diepe geloof (cf. Matteüs 9:2). Zoals Jezus ook het geloof zag van die andere vrouw. Die ‘buitenlander’ nog wel. Die vroeg om genezing voor haar dochter, ‘kruimels voor de honden’ (Matteüs 15:21vv).[vii] Jezus stond perplex. Hij ‘kon’ niet anders dan haar te geven waar ze om vroeg.

Leven-gevend sterven.
Zo gaat Jezus ook om met Maria en haar geloof. Jezus ziet meer dan zalving. Maria zet haar talent voor Jezus in (Matteüs 25:14-30).[viii] Daarmee wordt deze al heel kostbare olie eindeloos meer waard. Het is balseming van Jezus’ onteerde, mishandelde en gekruisigde leven (Matteüs 26:12).

Jezus’ uitleg van Maria’s gelovige daad laat zien waar Jezus’ kruisdood om gaat. Zo’n executieplaats is een en al stank. Wie wel eens een lijk heeft geroken vergeet die geur nooit meer. Die stank hangt rondom schedelplaats Golgota. Je bent geneigd je van de gekruisigde (Jezus) af te keren (Jesaja 53:3). Maar Jezus zegt dat zijn kruisdood, hoe vreselijk ook, goed nieuws is (Matteüs 26:13). Een ‘heerlijke geur’ (cf. 2 Korintiërs 2:14vv). Heerlijker dan de olie van Maria. Golgota is de geur van leven. Eeuwig leven. Zonde-bevrijd leven.

4         Bidden in Jezus’ naam.
Gemeente, als we iets van Maria kunnen leren dan is dat haar grote geloof. En dat ze er handen en voeten aan geeft.[ix] Laten we bidden in dat geloof. En ons blijvend inzetten, anderen ten goede. Laten we geven. Vanavond bijvoorbeeld. Door Corona kan de ‘gewone’ schoenendoos-actie niet doorgaan maar is er wel de voedseldoos-actie van Sarfath, zo vertelden de diakenen. Want de hulp blijft wel nodig. Fijn dat de diaconie daarvoor aandacht vraagt in de biddagcollecte. En er is zoveel meer waarin je handen en voeten kunt geven aan je geloof in Jezus. Jullie doen dat gelukkig ook, gemeente. In dat spoor verder.

Bidden we de Heer dat hij ons alles geeft om in zijn naam zegenrijk te leven. Dat leven heeft waarde. Waarde in Jezus’ naam.

---

Zie Trouw, wijsheid en macht van de Drie-ene God. Inleiding prekenserie Matteüs (2019-2021).

[i] Bachs magistrale Matttäus passion begint met deze verzen. Zie ook voetnoot ix voor het verband tussen de laatste gelijkenis van Matteüs 25 en het begin van hoofdstuk 26..
[ii] Zie De illusie van leven zonder God. Jezus in de woestijn beproefd. Preek Matteüs 4:1.
[iii] Zie Onze goede voornemens en Gods gerechtigheid. Preek Jezus’ doop in de Jordaan, Matteüs 3.
[iv] Zie Jezus verlost van zonde. Preek Matteüs 1:21.
[v] De spanning intensiveert vanaf het moment dat Jezus Jeruzalem binnenkomt en het tempelplein schoonveegt. Zie inleiding en indeling Dat ene grote mysterie (prekenserie Markus 2017/8).
[vi] Zie themadienst opstanding (Zondag 17 Catechismus), No more tears in Heaven (Marcus 12) en De schrik van je leven (Pasen bij Markus) en Opgewekt door de Geest (Pasen bij Ezechiël).
[vii] Zie Hoe een buitenstaander je leert bidden. Preek biddag 2020 met Matteüs 15:21vv.
[viii] Zie De hebzucht van God. Preek Matteüs 25:14-30 over de gelijkenis van de talenten.
[ix] Er ligt een link met de laatste gelijkenis uit Matteüs 25. Jezus zegt dat het zalven van hem balsemen is. Dat is goed. De armen zijn immers altijd onder hen – Jezus zelf niet (26:11). In de armen/onaanzienlijken geef je aan Jezus. Zie preek Onwetende goed-doeners. Preek over de laatste/3^de gelijkenis uit Matteüs 25.

Voorbeeldliturgie

Welkom

Votum
Groet
GK Psalm 81 :1, 7 en 8 Jubelt voor de Heer (bid tot Mij vrijmoedig)

Gebed
Lied Heimwee en verlangen in Corona-tijd. Lied A.F. Troost op melodie Psalm 42: https://www.pkn-ruinen.nl/2-ongecategoriseerd/139-gedicht-andre-f-troost

Matteüs 26:1-16 (Toen Jezus deze laatste rede had uitgesproken…)
Verkondiging In één klap alles kwijt. En toch rijker dan ooit.

GK 179a (Geloofsbelijdenis)

Dankgebed en voorbede, met onder andere door de gemeente ingebrachte gebedspunten
Gebed voor de werkdag https://www.sela.nl/liederen/144/gebed-voor-de-werkdag.html

Collecte

GK 110: 1 tm 3 Alles, alles is gelegen

Zegen
Amen