‘Nieuwjaarspreek’ 2021 over Jezus’ doop in de Jordaan. Waarom moet Jezus gedoopt worden? Opvallend; God spreekt op dit bijzondere moment. Laat dat zien wat voor een bijzonder(e) profeet/mens Jezus is? De preek is te beluisteren op mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst. We zingen veel trinitarische liederen.

Gemeente van de Heer

1.    Torenhoge verwachting.
In 2021 zou het weer allemaal goed moeten komen. Een vaccin moet een einde maken aan de ellende. Het nieuwe normaal lonkt.

Laten we bidden voor herstel. Dat COVID de wereld niet langer teistert. Dat we elkaar kunnen ontmoeten. Kunnen samenkomen om God te loven. Maar laten we beginnen met luisteren hoe het volgens het evangelie goed komt.

Op oudjaar luisterden we naar Johannes de Doper.[i] Hij was asceet (Matteüs 3:4). Heraut van en voor de HEER (Matteüs 3:3). Wat moet je doen om het in orde te maken? Johannes’ boodschap liegt er niet om: berouw hebben, tot inkeer komen (Matteüs 3:2). Wie meent ook maar iets van zichzelf te hebben krijgt het oordeel aangezegd (Matteüs 3:7). Gods oordeels komt eraan (Matteüs 3:11).

Wat en wie had Johannes in gedachten?
Probeer je eens voor te stellen wat Johannes in gedachten had. Een dag van wraak en oordeel. Een dag van vuur – zoals de profeten hadden gezegd dat de dag van de HEER zou zijn (Ezechiël 7 en 10).[ii] Probeer je eens voor te stellen wie Johannes in gedachten had. Johannes was al indrukwekkend (zie boven). Degene die na Johannes zou komen zou vast nog veel radicaler, indrukwekkender, vuriger en strenger zijn dan hij. Hij zou het door Johannes aangekondigde oordeel voltrekken (Matteüs 3:11 en 12). Johannes zegt dat hij niet eens waard is zijn sandalen voor hem te dragen. Zo zag Johannes het.

En dan komt degene eraan voor wie Johannes de weg heeft bereid. Jezus. Wat een moment voor Gods volk. En voor Johannes. Probeer het je voor te stellen.

Onvoorstelbaar.
Het eerste wat er dan staat is dat Jezus naar Johannes toekomt om door hem gedoopt te worden (Matteüs 3:14). Johannes moet verbijsterd zijn geweest. Hij probeert Jezus tegen te houden (Matteüs 3:14). Jezus moet niet gedoopt worden. Hij moet optreden. Het (oordeels)vuur brengen. De bijl van Gods oordeel hanteren (Matteüs 3:10). De mensen kopje onder brengen in Gods werkelijkheid; dopen in de Geest (Matteüs 3:11). Dit gaat helemaal fout – moet Johannes gedacht hebben. Jezus moet terug naar het catechisatielokaal. De profeten gaan lezen. De wet nog eens uit z’n hoofd leren.

2.        Gods gerechtigheid.
Gemeente, we staan aan het begin van een nieuw jaar. Wat verwacht je ervan? Waar hoop je op? Matteüs staat (redelijk) aan het begin van zijn evangelie. Heraut Johannes is uit de startblokken geschoten en gaat als een komeet.

En dan komt Jezus. Gemeente, kijk naar je koning. Het eerste dat Matteüs uit Jezus’ mond optekent zijn Jezus’ woorden dat hij komt om Gods gerechtigheid te vervullen (Matteüs 3:15). Zoals Jezus verderop in het evangelie zegt:

Gelukkig wie hongert en dorst naar gerechtigheid
Zij zullen verzadigd worden
(Matteüs 5:6)

Maak je niet druk om eten en drinken …
[maak je niet druk om COVID en je gezondheid]
maar zoek eerst Gods koninkrijk en zijn gerechtigheid
dan zal al het andere je erbij gegeven worden
(Matteüs 6:33)

Gods recht, Gods gerechtigheid zet de toon van Jezus’ publieke optreden. Zie het voor je, gemeente, dat moment. De rechter komt midden tussen de mensen in die onder Gods gericht staan (Ezechiël 34[iii]). En (ver)oordeelt hen niet maar wordt een van hen. Hun schuldbelijdenis (cf. Matteüs 3:6 en 1:21) neemt hij – zonder zelf schuld te belijden – op zich.[iv] Bijltjesdag (Matteüs 3:10) begint ermee dat Jezus zelf kopje onder gaat. Deze doop wordt zijn dood (cf. Lucas 12:50[v]). Zo komen wij recht voor God te staan.

Wat een nieuws.
Johannes kon dit niet begrijpen.[vi] Dit was voor hem de omgekeerde wereld. En later struikelt Petrus over dit evangelie; ‘dat verhoede God’ (Matteüs 16 en 18:7).[vii] Voor Joden is het een ergernis en voor Grieken dwaasheid (1 Korintiërs 1). Voor westerse mensen is het onnodig en irrelevant. Wij doppen onze eigen boontjes (autonoom). We vinden zelf vaccins uit – vandaag of morgen.[viii] Maar dit is het evangelie. Gods reddende kracht. In Jezus verlost God ons van zonde en de dood. Van alle ziekten en ellende. Bij Kerst hebben we het gezongen:

Zo is het. Daarom zijn we kerk. Om God te eren.[ix] En zo elkaar lief te hebben.

3.      Wie is God? Het geheim van Matteüs.
Goed zicht op deze tekst is van belang. Door de loop van de kerkgeschiedenis heen heeft de doop van Jezus altijd een bepaalde aantrekkingskracht op gelovigen gehad. Is Jezus bij deze doop Gods zoon geworden, geadopteerd (adoptianisme)? Laat deze doop dat zien? Deze gedachte uit zich op verschillende manieren (in de vroege kerk is de Zoon van God dan een hoog schepsel, vandaag is Jezus dan een bijzonder door de Geest gedreven mens).[x] Maar wat daarachter zit is altijd gelijk: de nadruk komt op de mens, Jezus, te liggen. Op het eerste gezicht lijkt deze gedachte aantrekkelijk. Want het accent ligt op mensen; op de mens Jezus – en vervolgens op ons, op jou en mij. Wie wij zijn. Wie wij met behulp van de Geest (Matteüs 3:16) kunnen worden en kunnen doen. En zo Jezus volgen. Wat kan daar nou op tegen zijn?

In de kerkgeschiedenis komt deze ‘vrome’ gedachte op. Maar de kerk heeft dit denken veroordeeld. Onze Heer Jezus Christus is ‘God uit God’ … ‘een van wezen met de Vader’ (Nicea). Wie hem ziet, ziet de Vader (Johannes 14:9). Laten wij er in onze tijd waarin het veel gaat over onszelf en wat wij kunnen (maakbaarheid) voor opletten, gemeente, bij het geheim van deze belijdenis te blijven.[xi]

In Jezus adopteert God ons.
Gemeente, kijk goed. Als je denkt over Jezus als over een hoog iets of bijzonder iemand dan doe je toch iets dat lijkt op wat Johannes de Doper en Petrus (in eerste instantie) deden? Zij hadden zo hun eigen gedachten over wie Jezus is en waaraan hij (dus) zou moeten voldoen. Zij wilden, met alle goede bedoelingen, dat Jezus in hun (geloofs)straatje zou passen. Maar Jezus is Heer. Dat is de geloofsbelijdenis. Gód met ons – zo opent het evangelie (Matteüs 1:23).[xii] Jezus is niet als Gods zoon geadopteerd (bij zijn doop). Het evangelie zegt iets heel anders: doordat Jezus zich liet dopen en daarmee de weg naar dat vervloekte kruis (Galaten 3:13) ging adopteert God ons, in hem, als zijn kinderen (zie Catechismus Zondag 13). Zo blijkt Gods gerechtigheid (Matteüs 3:15).

De doop van Jezus brengt ons terug bij Kerst. Jezus bevrijdt van zonden (Matteüs 1:21).[xiii] Alleen hij kan dat doen. Er is geen andere manier om Gods kind te worden. En gelukkig maar. God heeft het zo besloten. Op deze voor ons ongedachte manier. En Hij voert het uit. Hoogstpersoonlijk. Bij de doop van Jezus zeggen we hetzelfde als bij Kerst. Ere zij God! En bij Jezus’ doop kijken we vooruit naar de verzoeking in de woestijn (Matteüs 4). Jezus zet de zonde(val) recht.

Wie is de God van Abraham?
Als je er zo naar kijkt, gemeente, komt Matteüs 3 tot z’n recht. Een groot  geheim ontsluit zich. Ik bedoel dit. Ga nog even terug naar de verkondiging van Johannes. Hij zegt tegen de geestelijk leiders dat zij niet moeten denken dat ze er al zijn omdat ze Abraham als hun vader hebben (Matteüs 3:9). Op zich is die gedachte niet nieuw (Jesaja 51). Toch krijgt die hier wel een nieuwe klank. Want het koninkrijk komt eraan (Matteüs 3:2). De koning komt. De God van Abraham (Exodus 3, Jesaja 51) maakt zich in Jezus bekend (Matteüs 3:17). De Heilige Geest laat dat zien (Matteüs 3:16).

Het evangelie van Matteüs leert ons een van de grootste geheimen van het geloof kennen.[xiv] Het hemelse rijk (Matteüs 3:2) is het rijk van God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Dat blijkt bij het eerste publieke optreden van Jezus.

Groot geheim in heel Matteüs.
Dit geheim doortrekt het evangelie van Matteüs. Denk aan Jezus’ geboorte. Maria blijkt zwanger te zijn door de Heilige Geest (Matteüs 1:18 en 20). Vervolgens blijkt dit geheim bij Jezus’ doop. Denk ook aan Jezus’ uitroep dat niemand dan de zoon de Vader kent en dat alleen de zoon de Vader openbaart (Matteüs 11:25-28).[xv] Daarna zegt Jezus dat niemand ongestraft de Geest lastert door Jezus’ tastbare majesteit te ontkennen (Matteüs 12:31).[xvi] En op de berg van de verheerlijking zegt God de Vader (nogmaals) dat Jezus zijn geliefde zoon is (Matteüs 17:1-13).[xvii]

Na Jezus’ opstanding uit de dood wordt dit goddelijk geheim helemaal duidelijk. Jezus zegt: ga heen en doop alle volken in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest (Matteüs 28). Dit is de doop met de heilige Geest die Johannes voorzegde (Matteüs 3:11) en die de profeten beloofden (Ezechiël 36, 47).[xviii] Het Nieuwe Testament spreekt trouwens over de doop in Jezus’ naam (Handelingen 2:38, Galaten 3:27). De Vader en de zoon concurreren niet. De Geest dringt zich in Matteüs 3 niet op als/omdat Jezus, Gods zoon, wordt gedoopt. God is niet als wij. God is Zichzelf. Een; Uniek. Vader, Zoon en Geest. Onze aanbidding waard. Een in zijn redding(splan) voor ons. Van dit grote geheim – dat de kerk Gods stamelend en bij gebrek aan beter Gods Drie-eenheid is gaan noemen – vertelt het evangelie.

Volg Jezus.
Ik rond de preek af. Gemeente, wij gaan een nieuw jaar in. Keert het oude normaal als nieuw terug? We wensen elkaar een gelukkig en gezegend 2021.

Vergeet niet dat je (al) gezegend bent. We kennen de naam die redt (Handelingen 4:12). Uit Matteüs 3 blijkt hoe bijzonder dit evangelie is. Geen mens zou het zo verzinnen. Maar God heeft het gedaan.

Gemeente, volg Jezus in 2021.
Zoek eerst Gods koninkrijk en zijn gerechtigheid.
De Geest zal je alles geven wat je nodig hebt.

---

Zie Trouw, wijsheid en macht van de Drie-ene God. Inleiding prekenserie Matteüs (2019-2021).

[i] Zie Bekeer je want de koning komt. Oudjaar met Matteüs 3:1-12.
[ii] Zie In vuur en vlam voor de Ander. Preek Ezechiël 10. En De Dag van de HEER komt eraan. Preek Ezechiël 7.
[iii] Zie Hoe God herder is te midden van zijn volk. Preek Ezechiël 34.
[iv] Zie de Kerstpreek over Matteüs 1:21 Jezus verlost van zonde. Veelzeggend is dat in dit stukje over de doop niet staat dat Jezus zijn zonde belijdt – zoals de anderen wel doen (vers 6). Jezus betaalt de schuld, zie preek Adembenemend. De gelijkenis van de schuldvergeving uit Matteüs 18.
[v] Zie Hoe de wereld op haar einde loopt. Preek Ezechiël 24.
[vi] Zie preek Is Jezus het nou of verwachten we iemand anders? Matteüs 11.
[vii] Zie Is Jezus een influencer. Preek Matteüs 16. En zie Struikelblokken en hindernissen op weg naar Gods koninkrijk. Preek Matteüs 18:6-14.
[viii] Zie Helpt handen wassen tegen het gevaarlijkste virus dat bestaat? Preek Matteüs 15.
[ix] Zie Ereplaats van en voor God. (Intrede)preek Dordrecht Efeze 3:21.
[x] Zie https://christipedia.miraheze.org/wiki/Adoptianisme. Op pagina 367-369 (Arius en Athanasius) in De Christelijke Dogmatiek (2012) van Van den Brink en Van der Kooi staat dat de zienswijze van Arius ook wel adoptianisme is genoemd. Bij Arius was Gods Zoon een heel hoog schepsel: ‘Zoiets als een prototype van een nieuwe auto dat staat te pronken in een autosalon. Naar dat beeld zullen alle andere gemaakt worden. Maar tussen de maker en Jezus als beeltenis of icoon van God gaapt een kloof’ (pg.368). Van den Brink en Van der Kooi besluiten dit stuk mooi: ‘Terugkijkend kunnen we zeggen dat het dogma van de goddelijkheid van Jezus Christus vooral de verlossing als gave van God zelf wil onderstrepen. Dat gaat dwars tegen Arius in: goedbedoelende mensen, zelfs heiligen zullen de wereld ten slotte niet kunnen redden. Dat kan God alleen.’
[xi] Zie Scheepje (z)onder Jezus’ hoede. Reformatorisch Dagblad (2018). En zie Welke God is terug? Nederlands Dagblad (2014). Zie bladzijde 43/4 van Jezus van Nazareth (Ratzinger, Benedictus XVI) waarin hedendaags onderzoek wordt besproken, onderzoek dat meent dat de doop van Jezus een roepingservaring is: ‘hoe geleerd die opvatting ook beschreven wordt, ze hoort eerder thuis in het genre van de Jezusroman dan in de exegese.’
[xii] Zie Kerstpreek 2019 Gods eindeloze trouw over Matteus 1. En zie preek/serie over de proloog van het Johannes-evangelie (Gód was het Woord).
[xiii] Zie Jezus bevrijdt van zonden. Kerstpreek Matteüs 1:23.
[xiv] Zie God, de Enige, is in Jezus onze naaste geworden. Preek Marcus 12:28-37.
[xv] Zie Weinig verhullende taal van Jezus van Nazaret.
[xvi] Zie Jezus blijkt de allersterkste te zijn.
[xvii] Zie preek Verheerlijking op de berg.
[xviii] Zie Hoe de Geest vernieuwt. Preek Ezechiël 36. En zie preek tempelrivier Ezechiël 47.

Voorbeeldliturgie

Welkom

Mijn hulp komt van U, Heer (votum) https://dagelijksebroodkruimels.nl/opwekking-640/
Zegen
Psalm 100 DNP alle verzen https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-100

Gods wet
GK 107 Ere zij aan God de Vader (alle verzen)

Gebed

Kindermoment
Ben je groot op ben je klein OTH 478

Lezing Matteüs 3 (tekst vers 13 tm 17)
Verkondiging Onze goede voornemens en Gods gerechtigheid.
Opwekking 402 Vader, Zoon en Geest

Delen uit Openbaring 21 en 22 (predikant leest)
GK 126: 4 en 5 Heer, red uw onderdaan (Jeruzalem wordt openbaar)

Dankgebed en voorbede

Collecte

LB 412: 1 en 3 Wij loven U, o God, belijden U als Heer

Zegen