Preek over Psalm 103 in de serie over de Psalmen. Andere preken hier te vinden. Voorbeeldliturgie: zie onderaan de preek.

1       Dank vanuit je hart.
Ik dank de Heer,
ik dank de heilige Heer,
Vanuit het diepst van mijn hart.
(Psalm 103:1)

Die tekst hebben jullie op je trouwkaart gezet. Waarom? Vandaag zeggen mensen dat poëzie een diepere betekenis aan je leven geeft. Inspirerende teksten zoals deze verzen geven je iets op momenten die er toe doen. Bij een ingrijpende gebeurtenis zoals bijvoorbeeld een overlijden. Of op een feestelijk moment zoals een geboorte of, zoals vandaag, bij een huwelijk. Het misstaat natuurlijk niet. Je bent blij en dankbaar. Dat je elkaar bent tegengekomen. Dat je van elkaar gaat houden. Dat je elkaar trouw belooft voor het leven.

In gesprekken die wij hebben gehad heb ik jullie een beetje leren kennen. Jullie hebben verteld waarom jullie deze tekst hebben gekozen. Het is niet zozeer een tekst die een diepere betekenis geeft aan een op zich al mooi moment. Jullie hebben allebei gezegd: dit, wat hier staat, is ons overkomen. Dankbaarheid ten opzichte van God; daar vertellen jullie van. Geen uiterlijke vorm, alsof je dat als gelovigen zou moeten ofzo. Vanuit het diepst van mijn hart (vers 1c). Je meent het. Jullie hebben allebei, op verschillende manieren, gemerkt dat Psalm 103 waar is. Het lied spreekt van God die eindeloos trouw is. God die geduld met ons heeft; geduld waar geen einde aan komt. God die tekorten vergeeft. Julie hebben gemerkt: je kunt zelf de weg naar God toe kwijt zijn, maar God laat niet los. Je hebt de weg (terug)gevonden naar God en naar de gemeente van Jezus. Die dankbaarheid; dat is jullie dankbaarheid. Een dankbaarheid vanuit je hart. Daarom wilden jullie vandaag ook graag onder Gods zegen je huwelijk beginnen. En het van Hem verwachten om goed voor elkaar te zijn en elkaar trouw te blijven. Van harte gefeliciteerd met dit begin. God is het waard; onze dank, lof en aanbidding.

2       Dank als opluchting en verwondering.
Er zijn twee dingen die ons helpen te zien hoe verreikend de dank is die uit dit lied spreekt. Ik denk dat het goed is om daarnaar te kijken. Want dit lied is niet alleen mooi voor dit bruidspaar. Dat merk je aan het einde van de Psalm. Daar wordt opgeroepen om God te loven/danken. Een oproep aan engelen (vers 20), de schepping (vers 21). Er staat:

Dank hem, heel de wereld!
Dank hem, in de hemel en op de aarde
(vers 22).

Kortom: hier wordt het al een beetje de totale praise-avond van het moment waarop Jezus terug komt en heel het leven een groot feest wordt (zie de Psalmen 145-150). De dank uit het diepst van je hart, de lof op God waartoe ieder mens, heel de schepping wordt opgeroepen is te snappen als je deze Psalm niet isoleert. Psalm 103 hoort thuis in de bundel van alle Psalmen.

Er staat boven dat het een Psalm is van David. Die David die ook Psalm 51 schreef. We hebben daar een paar maanden geleden naar geluisterd (zie preek Psalm 51). David deed verkeerd. Hij gooide daarmee zijn eigen toekomstglazen in. Maar dan gebeurt er iets bijzonders. David stapte van zijn troon af. Hij erkent zijn tekort. Dat was heel ongebruikelijk voor een Oosterse machthebber. Stel je voor dat Assad (vaatbommen op eigen burgers gooien), Poetin (het Westen ondermijnen met nep-nieuws of hacks) of Trump (tallozen schandalen) vandaag zoiets zou doen, op het moment dat zij van misstanden worden beschuldigd! Maar nee. Wat gebeurt er als zij onder vuur omen te liggen? Dan komt er gelijk een ontkenningscampagne op gang. Een boze Tweet of een persconferentie. Of – als het echt niet anders kan – een kort woord van sorry. Een woord dat vooral bedoeld is om zelf verder te kunnen gaan en geen hinder van je eigen blunders te hebben. En zo kunnen wij het ook doen. ‘Ik bedoelde het niet slecht’. Of: ‘iedereen maakt fouten’. En noem maar op. Ondertussen blijven dan de tekorten staan. Blijven ze hinderend aanwezig.

Maar David beleed schuld. Heel zijn leven legde hij neer voor God. U bent een goede rechter beleed David (Psalm 51). God ziet het goed. Ook als Hij spreekt over onze tekorten. Toen, bij zijn misdaad, had God hem kunnen liquideren. Met recht. Hij is de heilige Heer (vers 1b). Dat wil zeggen: God is één; héél zijn wezen is goed en uit op het goede. Wat daarmee tegenstrijding is, verdraagt Hij niet. Dus toen David van zijn troon stapte, was dat een heel spannend moment. Wat gaat God zeggen? Hoe gaat het verder?

Dávid mocht, door oordeel heen, verder! God vergeeft.

Díe dank klinkt in Psalm 103. Het is opluchting. Verwondering. Dank uit het diepst van je hart. Want heel je leven is genezen. Je bent gekend in alles. Ook in je tekorten. En God, de heilige Heer (vers 1b), wijst je niet af! Psalm 103 zegt:

Ik dank hem voor alles wat hij heeft gedaan,
nooit zal ik dat vergeten.
De Heer vergeeft al mijn zonden
(Psalm 103:2 & 3a)

Hoe mooi! Ik denk dat je alleen maar kunt ontdekken hoe mooi dit lied is als je zelf hebt geleerd sorry te zeggen. Als je je handen niet wast in onschuld als je verkeerd deed ten opzichte van iemand anders of ten opzichte van God.

Sommige christenen wijzen op dit lied en zeggen: fijn, hè, God vergeeft altijd. God is eindeloos trouw en goed. Alsof dat een soort uitgangspunt is; een uitgangspunt dat jou de gelegenheid geeft (of kan geven) verkeerd te doen – tegen Gods wil te leven – zonder dat onder ogen te zien en daarvoor vergeving te vragen. Maar zo staat het er niet. Als je als gelovige zo leeft maak je van God een automaat. Een soort stempelautomaat die, heel toevallig, op al jouw gedrag ‘o.k.’ zet. Maar dat is niet de levende God. Niet de God van de Psalmen, de heilige Heer (Psalm 103:vers 1c). Niet de God en Vader van Jezus Christus.

Het komt erop aan in de Psalmen. Psalm 103 en 51 gaan samen. Zoals Psalm 88, 90 en 91 bij elkaar horen (zie preek Psalm 88 en preek Psalm 90). Het is het evenwicht in deze liederen dat zo mooi en goed is. De dank van Psalm 103, de dank op jullie trouwkaart, is een dank vanuit het diepst van je hart. Alles is vergeven en genezen. Een andere dank of lofprijzing is er niet. Dat is het christelijk geloof. Hij die zelf de zonde niet kende (heilig, Psalm 103), Jezus, heeft God voor ons tot zonde gemaakt (2 Korintiërs 5). Hij is onze redding en genezing.

Bruidspaar: jullie kiezen een prachtige tekst bij het begin van je huwelijk. Blijf deze tekst koesteren. Zoals je in liefde aan elkaar denkt; denk zo steeds aan deze woorden. Nooit zal ik dat vergeten (vers 2b). Dat is mooi gezegd. Wie gelooft, kijkt terug. Terug op wat God heeft gedaan. Dat vergeet je niet. Nooit. Psalm 103 noemt in dit verband: de redding van Israël uit Egypte (vers 6b en 7b). De (tien) verbondswoorden (vers 7a). Bruidspaar: denk terug aan wat God jullie gaf. Blijf dat doen. Kijk naar wat God deed en jullie gaf. Wijs elkaar daarop. Doe mee in de gemeente en getuig daarvan – en hoor ook wat andere gemeenteleden vertellen van wat God hen gaf. Ongetwijfeld zal de dag komen dat de dankbaarheid minder is. Misschien zelfs wel (een tijd, voor je gevoel) weg, verdwenen. Maar God is iets begonnen. God roept jullie vandaag. Hij zegent jullie vandaag. Blijf het steeds van Hem verwachten.

Nooit zal ik dat vergeten: dat geldt ook voor de doop. Ook dan kijk je terug op wat God gedaan heeft. Dat is wel bijzonder. Want als je samen een kind krijgt, kijk je juist vooruit. Hoe ziet onze toekomst eruit? Over een jaar, over… enzovoort. Hoe ziet zijn toekomst eruit? Zo kijk je verder. Maar als … straks gedoopt wordt, kijken we terug. We herinneren ons wat God gedaan heeft. We bidden voor … op grond van hem in wiens naam hij kopje onder gaat; Jezus (Romeinen 6). Als ouders beloof je niet dat je perfect bent voor je kind. En ook niet dat je zijn levenspad zo kunt uitstippelen dat het hem altijd voor de wind gaat. Je belooft hem te wijzen op Jezus. En voor te gaan in het leven met hem. God belooft vandaag: zo ben Ik erbij. In jullie leven. In zijn leven. Houd dit moment hoog in je gezin. Gods belofte en zijn redding in Jezus gaan voorop.

3       Dank als hoop.
Het tweede en laatste punt dat ons beter leert zien hoe groot de dank van Psalm 103 is, betreft het volgende (kort). De Psalm staat in deel IV van de Psalmen. Na het verwoestende oordeel van God over Jeruzalem en de tempel (Psalm 73-89) Dat waren gebeurtenissen die voor de gelovigen van toen minstens even ingrijpend waren als de aanslagen op 9/11 waren voor onze westerse cultuur. God had David een eeuwigdurend koningschap beloofd (2 Samuel 7). Jeruzalem en de tempel; daar woont God – wilde God wonen! Maar het gaat allemaal stuk (Psalm 89). Dat was een grote (geloofs)crisis.

En dan, na deel III van de Psalmen, krijgen de Psalmen een ander karakter. Keer U tot ons bidt Mozes tot God (Psalm 90). God moet zich bekeren! De Rechter zelf moet reddend optreden, anders heeft het geen zin (zie preek Psalm 90). Boek IV eindigt met dat gebed: ‘breng ons bijeen uit de andere volken’ (Psalm 106:47). Midden tussen die Psalmen staat Psalm 103.

Alsof Israël in de ballingschap zich het getuigenis van David herinnert. Als God David vergaf (Psalm 51)…! Als de grove zonden van de koning door de heilige God konden worden vergeven… (Psalm 51); dan is er ook hoop voor ons! Dan zal God ons herstel geven, uit de ballingschap.

Dit is mooi. Psalm 103 spreekt heel teer:

Een mens leeft maar kort.
Hij is net een bloem in het gras
die maar heel even bloeit…

Maar de liefde van de Heer verdwijnt nooit!
(Psalm 103:15 & 17).

Psalm 103 zingt niet alleen vanuit het diepst van het hart (vers 1c). Het lied zingt vanuit het duister. En toch…. en toch! God danken en loven. Iedereen weet hoe moeilijk dat is. De moed erin houden als je tegenslag hebt. God hoog houden als je het idee hebt dat Hij je (even) niet ziet. Maar dat doet dit lied. Het lijkt wat dat betreft een beetje op dat verhaal uit het Nieuwe Testament. Als twee evangelisten gevangen zitten omdat ze het nieuws van Jezus brengen. Ze waren eerst nog mishandeld ook. Wat zou je dan doen? Kwaad, chagrijnig; vloeken misschien? Paulus en Silas (zo heetten die evangelisten) beginnen te zingen (Handelingen 16:25). En God hoort dat. Hij bevrijdt hen. Zodat ze verder  kunnen in Gods dienst.

Zo moet je Psalm 103 lezen. Juist als je in de put zit. Als het in je huwelijk (soms) niet goed gaat. Als je het idee hebt dat God ver weg is. Als je er samen níet uitkomt. Offer God lof (Psalm 50, zie de preek over dat lied); dat is de weg waarop God je zal laten zien wie Hij is! Het is de omgekeerde ervaringswet van de Psalmen. God kent ons. Hij weet wie we zijn. Hij heeft ons gemaakt (Psalm 103). Ons gered in Jezus, onze vriend in het duister (Psalm 88).

Daarom danken we God. En komt de dank diep uit ons hart. Loven wij Hem in heel ons leven.

—–
voorbeeldliturgie: zie onder.

Deze preek komt uit een serie preken over de Psalmen. Die preken zijn, inclusief voorbeeldliturgieën, in de volgorde zoals ze in dit jaar aan de orde zijn gekomen:

Guided tour door het Koninkrijk. Psalm 1 (eerste inleiding op de Psalmen).
The return of the king. Psalm 2 (tweede inleiding op de Psalmen).
Toegewijd en trouw leven. Psalm 50.
God is de goede rechter. Psalm 51.
Een vriend in de duisternis. Psalm 88 (klacht uit het graf).
De mens is voor een tijd een plaats van God. Psalm 90 (oudejaarsdienst).
Dank de heilige Heer uit het diepst van je hart. Psalm 103 (in een trouwdienst).
De HEER is Koning. Psalm 93.
Vrij! Preek Psalm 139 (jeugddienst).
Mijn God, waarom verlaat U mij? Psalm 22 (rond de lijdenstijd).
Alle eer aan God. Psalm 115.
Overstelpende liefdestrouw. Psalm 117.

Zie ook het artikel Psalm 50 als gids voor een toegewijd en trouw leven (OnderWeg, 5 augustus 2017).

DV volgen er meer preken over de Psalmen. Ze staan dan op mijn blog onder de categorie preken.

– – –

Wereldwijd bant God oorlogen uit. Psalm 46 (Rotterdam-Delfshaven, nazomer 2014).

Bij rouwdiensten of bij andere bijzondere gelegenheden kregen Psalmen ook een plek (tweemaal Psalm 73, eenmal Psalm 146). Ik verwijs daar in dit verband niet naar vanwege de specifieke situatie waarin de Psalmen toen aan de orde kwamen. Ze zijn wel te vinden op mijn blog.

Liturgie Psalm 103
Welkom
Votum
Groet
Opw.733 Tienduizend redenen
10 woorden
Psalm 50:11
Gebed
Kinderen naar voren
Johannes 4:1-42 (Jezus spreekt met een Samaritaanse vrouw)
Vertel het aan de mensen (E&R 243)
Psalm 103 Bijbel in Gewone Taal, voorgelezen door……
Bless the Lord my soul
Verkondiging
Opwekking 638 Prijs Adonai
Kinderen komen terug
Bediening van de heilige doop aan …. (geen formulier)
Kinderen naar voren
Opwekking 518 (na bediening van de heilige doop)
Huwelijksformulier (zie bijlage)
Opwekking 710: Gebed om zegen (veranderde tekst: ‘mij’ wordt ‘hen’ etc.), gemeente staat.
Dankgebed en voorbede
Collecte
Opwekking 585 Er is een dag – slotlied
Zegen
Uitreiken huwelijksbijbel