Bij de laatste proef gaat het masker af. De duivel zegt waar het hem om te doen is: macht, eigen eer. Hij kan het niet uitstaan dat er Een werkelijke Uniek en goed is. We vieren in deze dienst het heilig avondmaal (in de kerk en thuis). De preek is te beluisteren op mijn podcast. Een voorbeeldliturgie staat onderaan de preektekst.

Gemeente van de Heer

1.      Simpel klusje. Mega-beloning.
Moet je eens luisteren, beste zus, broer. Ik heb een klusje voor je. Een simpel klusje. Het kost niet veel tijd. Het is ook niet ingewikkeld. Het is geen lelijk klusje. Niemand raakt gewond. Je hoeft geen geweld te gebruiken. Je overtreedt de Nederlandse wet niet. Echt niet. Als je het doet, krijg je een miljoen euro op je bankrekening. En een Ferrari. En een villa met zwembad aan de Franse Zuidkust. Dat alles voor een simpel klusje. Doe je het?

Gemeente, vandaag luisteren we naar de laatste proef die Jezus ondergaat in de woestijn. Dit is de proef: knielen voor de duivel. Één keer knielen. En dan is alles voor Jezus. Alles! Niemand raakt gewond als Jezus dit doet. En Jezus krijgt geen last met de Romeinse overheid als hij dit doet. Vooral is er dit aan de hand: in een klap is Jezus waar wij wezen moeten (Matteüs 28:18).

Maar Jezus weigert. En omdat Jezus weigert zijn wij gered. Omdat Jezus toen niet knielde voor de duivel vieren wij vandaag het heilig avondmaal: Jezus’ dood is ons leven. Ja, aan Jezus alle macht in de hemel en op aarde. Zo eindigt het evangelie van Matteüs (Matteüs 28:18).

Aan Jezus alle macht omdat hij niet knielde voor de duivel maar hem op ongedachte wijze versloeg. Door zijn dood de zonde droeg. Het dodenrijk van binnenuit heeft opengemaakt. Jezus is koning en Heer. Niet in satans kracht. Niet in welke aardse macht dan ook maar. Maar in de kracht van de Geest (Matteüs 4:1 en 3:16).[i]

Zo zet God in Jezus recht wat scheef is komen te staan (Genesis 3, Matteüs 1:21[ii]) en maakt God alles nieuw.

2.      Identiteit van de duivel.
Vorige keer hebben we geluisterd naar de tweede proef in de woestijn (Matteüs 4:5-7).[iii] De duivel verzocht Jezus in het meest heilige; de Schrift en de tempel. In die tweede proef zie je het duidelijkste hoe sluw de duivel werkt.

Bij de derde en laatste proef zie je het meest duidelijk wie de duivel is. Omdat de duivel steeds bot vangt bij Jezus gaat nu zijn masker af. Het gaat satan om macht en alleen-heersrecht. Hij wil de baas zijn. Hij kan het niet verkroppen dat God de Almachtige en Unieke (Deuteronomium 6), dat Jezus Heer is. Dat een mens alleen voor God kan en mag knielen. In deze proef gaat het masker af. De duivel wijst niet langer op Jezus’ identiteit (‘jij bent Gods zoon’, Matteüs 4:3 en 6). Bij de laatste proef zegt de duivel dat niet meer. Het gaat nu onomwonden om de identiteit van de duivel zelf. Kniel voor mij – zegt satan. Ik heb alle koninkrijken en hun pracht in mijn bezit en zal je die geven (Matteüs 4:8). Ja, dat zou de duivel wel willen (Psalm 24). En het was zo geweest als Jezus had geknield.

De laatste proef is overduidelijk een wanhoopsoffensief.[iv] Tegen Jezus is niets opgewassen – zo merkt de duivel steeds. Ook deze verzoeking mislukt. Jezus heeft de liefde voor zijn Vader voor ogen (Matteüs 4:10). Zoals de Vader de liefde voor zijn zoon voor ogen heeft (Matteüs 3:17 en 11:27).[v] Met een woord jaagt Jezus satan weg (Psalm 46, LB 898:3[vi]). Over macht gesproken.

3.     Pure liefde.
Gemeente, wat leert deze proef ons? Allereerst wie Jezus is. Hij is Heer. In hem voltrekt God zelf zijn plan om ons te verlossen (Matteüs 1:21&23, 3:16 en 17).[vii] Hoe verschillend de proeven ook zijn, het gaat steeds om een ding: Jezus weghouden bij zijn verlossingswerk, Golgota (cf. Matteüs 16:23 en 18:7).[viii]

Verder laat de laatste proef zien hoe de macht van Jezus eruit ziet en werkt. Lees daarvoor het slot van de proef, vers 10. Eerst stuurt Jezus satan weg. Pas daarna geeft hij hem nog een Bijbels antwoord (Deuteronomium 6).[ix] Uit die volgorde blijkt duidelijk dat Jezus voor zichzelf, voor mensen of voor de duivel helemaal niets hoefde te bewijzen in de woestijn. Ga maar na: Jezus had ook bij de eerste proef de duivel met een woord weg kunnen sturen. Maar dat deed hij niet.

Open je ogen.
Het slot van de proef in de woestijn brengt je terug bij het begin ervan.[x] De Geest brengt Jezus in de woestijn (Matteüs 4:1).[xi] Jezus hoeft zichzelf niet te bewijzen. Het is andersom. Het is Gods plan dat hij daar komt. In zijn beproeving in de woestijn wil Jezus jou en mij iets laten zien. De proef opent je ogen voor de werkelijkheid. Gods mooie aarde (Genesis 1&2) is een woestijn geworden (Matteüs 4).

In de proef in de woestijn zie je al iets van de gelijkenissen die Jezus later vertelt. Vooral die van het zaad op de akker (Matteüs 13).[xii] Jezus opent je ogen voor de strijd die gaande is en waar je zomaar aan voorbij kunt zien. De geestelijke strijd tussen Gods koninkrijk en dat van satan. Tussen Jezus’ macht en de macht van de zonde. Tussen de pracht en praal van de wereld en de schittering van Jezus’ rijk.

Twee tegengestelde machten.
De proef in de woestijn laat zien hoe de duivel zijn stinkende best doet om die koninkrijken en machten op elkaar te laten lijken (net zoals het onkruid sterk op het goede zaad lijkt, Matteüs 13). De duivel schroomt niet om zelfs de meest heilige en mooie dingen in te zetten (tweede proef).

Maar Jezus houdt stand. Zo houdt hij jou en mij bij de les. Jezus laat steeds zien dat je hem moet vertrouwen. Hem alleen (Deuteronomium 6:4). Dat je moet inzien dat zijn macht – die voor ons soms zo zwak lijkt – werkelijke en goede macht is. De duivel gaat het om brute macht en valse verleiding. En zo kan het bij ons gaan: jouw gelijk, het beste inzicht, de meeste stemmen, de grootste mond, de mooiste kerk, het fijnste geloof, het sterkste leger, de meeste vaccins en de beste strategie.

Jezus’ unieke liefde.
Jezus is anders. En Jezus doet anders. Hij laat zien dat hij een unieke koning is. Bij hem gaan recht en liefde, trouw en barmhartigheid hand in hand. Jezus eist niet met geweld of gemene verleiding toegang tot je hart. Dat doet de duivel (beproevingen). Jezus vecht (cf. Matteüs 10:34[xiii]). Ja; met open vizier. In alle eerlijkheid. In liefde. Om recht (Matteüs 3:15).[xiv] Tot zijn laatste snik. Hij vecht om jou te verlossen. Jezus wil dat je van hem gaat houden. De duivel kent geen liefde. Het gaat de duivel alleen maar om hemzelf, om pure macht(hebberij). Jezus’ macht is zijn pure liefde. Dat hij die altijd leeft. Tot aan het einde. Gods zoon is mens geworden om jou te verlossen en Gods rijk te laten komen.

Zie je het verschil? Zie je Jezus? Zie je hoe ontzettend mooi, trouw, goed en machtig hij is? Dan heb je het stukje over de proef in de woestijn begrepen.

1.      Gebed als wapen.
Tot slot nog dit, gemeente. De proef in de woestijn opent je ogen voor de werkelijkheid. De geestelijke strijd. Verderop in het evangelie van Matteüs reikt Jezus ons een wapen aan in die strijd. Dat wapen is helemaal in lijn met de schijnbaar ‘zwakke’ situatie van beproeving (Matteüs 4:1-11). Jezus’ wapen is geen zwaard (Matteüs 26:52), geweer of aardse, politieke macht.[xv] Dat zijn  aardse wapens. Jezus geeft ons een hemels wapen. Het wapen van zijn macht. Het Godsvertrouwen.

Ons wapen is het Onze Vader (Matteüs 6:9-13). Door heel het evangelie heen blijkt dat gebed het meest krachtige is dat er bestaat (Marcus 11:17, Efeze 6:18).[xvi] Jezus leert ons bidden:

Leid ons niet in verzoeking maar verlos ons van de boze
want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid tot in eeuwigheid

Dit gebed komt voort uit is Jezus’ verzoeking in de woestijn. Vertrouw je aan hem toe.

Gemeente, doe dat. Volhard in gebed. Laat ik een mooi voorbeeld geven. Iedereen weet dat er naast blijdschap ook zorgen zijn over de toekomst van de kerk in Nederland. Laatst was er een kerk in het nieuws die het goed deed (PKN, Utrecht). Die kerk houdt jongvolwassenen vast. Die kerk groeit hard. Meteen klinkt dan de vraag: wat doet die kerk goed? De predikant van die kerk gaf een schitterend antwoord. Hij zei dat deze groei verhoring van gebed is. Tientallen jaren geleden liet de gemeente het er niet bij zitten toen er vergrijzing optrad en kerksluiting dreigde. De gemeente ging bidden. En God hoort. De Geest beweegt mensenharten. Vernieuwing komt (Ezechiël 36).[xvii]

Wie bidt staat nooit in de kou. Wie God vertrouwt komt nooit bedrogen uit. Want Jezus belichaamt Gods trouw (2 Korintiërs 1:19).[xviii] Zo is Jezus’ proef in de woestijn te lezen.

Gemeente: Jezus houdt onvoorstelbaar veel van je.
Hou van hem.
Volg hem.
En heb zo de ander lief.

---

Zie Verleidingen voor gelovigen. Korte inleiding preken over Jezus’ beproevingen in de woestijn. En zie Trouw, wijsheid en macht van de Drie-ene God. Inleiding prekenserie Matteüs (2019-2021).

[i] Zie preek Jezus beproef in de woestijn. Matteüs 4:1. En Jezus wordt gedoopt. Preek Matteüs 3:13-17.
[ii] Zie Jezus verlost van zonde. Kerstpreek 2020.
[iii] Zie Spectaculair nieuws. Jezus’ tweede proef in de woestijn.
[iv] Zie De paradox van hemelvaart. Preek uit delen van 1 Petrus 3 en 5.
[v] Zie preek Jezus doop in de woestijn. En zie Weinig verhullende taal van Jezus van Nazaret. Preek Matteüs 11:20-30.
[vi] Zie Vertrouwen in crisistijd. Preek Psalm 46.
[vii] Zie de hierboven genoemde preken over die teksten en de Kerstpreek 2019.
[viii] Zie Is Jezus een influencer? Preek Matteüs 16. En Hindernissen op de weg naar Gods koninkrijk. Preek Matteüs 18:7.
[ix] Waarom Deuteronomium? Zie preek over de tweede proef in de woestijn.
[x] Zo gaat het vaker in het evangelie. Bijvoorbeeld in Matteüs 18. De adembenemende gelijkenis van de schuldenaars brengt je terug naar het begin (kwetsbare kind). Zie Het kwetsbare kind en de woedende heer. Korte introductie op preken over Matteüs 18.
[xi] Zie Jezus verzocht. Preek Matteüs 4:1.
[xii] Zie Het geduld van de komende rechter. Preek Matteüs 13.
[xiii] Gods vrijheidsstrijd. Over het zwaard dat Jezus brengt. Preek Matteüs 10:34.
[xiv] Zie preek Jezus doop in de Jordaan.
[xv] Zie Laat het oordeel aan God. Interreligieus gesprek over geloof en geweld. En zie De kerk is nog teveel bezig met aardse macht. Nederlands Dagblad (2019) en Roeping  van de kerk in een postkerkelijke samenleving (OnderWeg, 2019).
[xvi] Zie de plek van gebed in een opmerkelijk evangelie-stuk (tempelreiniging); Jezus leert ons bidden. Preek Marcus 11:17. Zie ook inleiding Marcus 11:17 bij week van gebed. Zie Bidt in de Geest. Preek Efeze 6:18.
[xvii] Hoe de Geest nieuw maakt. Preek Ezechiël 36.
[xviii] Zie Volharding der heiligen. Inleiding slothoofdstuk Dordtse Leerregels.

Voorbeeldliturgie
Welkom (ouderling van dienst)

Votum en groet, Sela https://www.sela.nl/liederen/1/votum-en-groet.html
Breng ons samen – sela (aanvangslied en geloofsbelijdenis)

Samenvatting van Gods wet
Psalm 67:2 DNP https://www.denieuwepsalmberijming.nl/berijmingen/psalm-67

Gebed

Kindermoment
Zing, zing, zingen maakt blij, OTH 565

Lezen Matteüs 4:8-11
Verkondiging Pure liefde van de koning. Jezus’ derde proef in de woestijn
Alles voor hem – sela

Viering heilig avondmaal:
• Lezen Matteüs 26:26-30 (voorganger)
• Opw 737 aan uw tafel (voorbereiding, geen formulier)
• Viering (kerkzaal en thuis)
LB 103c: 1 en 3 Loof de koning (naar Psalm 103)

Dankgebed en voorbede afgesloten door
Onze Vader (melodie Elly en Rikkert)

Collecte

In de hemel is de Heer https://genius.com/Andre-van-zyl-in-de-hemel-is-de-heer-lyrics (aan U alle macht)

Zegen
Amen (Geloofd zij God de HEER, voor eeuwig. Amen, amen. Slotregels GK Psalm 89 berijmd)