We sluiten het jaar 2020 af voor Gods aangezicht. 2020 anno domini. Ook dit was Gods jaar. We luisteren naar iemand die de komst van de HEER aankondigt. De preek is te beluisteren via mijn podcast. Onderaan vind je een voorbeeldliturgie.

Gemeente van de Heer

1.     Gods nieuwe tijd begint.
Laatst wandelden wij een eindje in de schitterende Biesbosch. Ineens zagen we dit

Wat is hier gebeurd? Hoe is deze boom omgevallen? Omver gezaagd? Nee. Bevers hebben ’m omver geknaagd. Ik ben bang dat ze binnenkort aan de volgende boom gaan beginnen.

We hebben zonet uit het evangelie van Matteüs gelezen. Johannes de Doper zegt: de bijl ligt aan de wortel van de boom (Matteüs 3:10). De boom gaat omgehakt worden en omvallen. Johannes bedoelt geen gewone boom (uit de Biesbosch ofzo). Johannes bedoelt mensen. Gods volk. Alle volken. Gods profeten vergeleken gelovigen, volken of koninkrijken wel eens met een boom (Psalm 1, Ezechiël 15 en 17[i], Daniel 4). Toen Johannes begon over een boom hebben de gelovige Israëlieten gelijk begrepen dat hij hen bedoelde.

Leven zoals God het wil.
Het dreigement van Johannes heeft een doel. God wil zijn volk niet ‘omhakken’. God wil dat zijn volk Hem zonder enige zonde (Matteüs 1:21, 3:6b)[ii] dient. In volmaakte toewijding (Matteüs 3:10b). Gebeurt dat niet dan betekent dat het einde. Het is buigen of barsten. Er komt een nieuwe tijd aan. Johannes stelt Gods volk voor een beslissende keuze. Niet alleen in de vergelijking met de (omver te hakken) boom. Maar ook omdat hij spreekt van de komst van de rechter die het kaf in onuitblusbaar vuur zal verbranden (Matteüs 3:12).

Indringende oproep. Indringend jaar 2020.
Gemeente, met de verkondiging van heraut (Matteüs 4:3) Johannes sluiten wij het jaar 2020 af.[iii] Het indringende karakter, de ernst van Johannes’ boodschap snappen wij enigszins, denk ik. Hoe vaak is de schrik ons dit jaar niet om het hart geslagen? Heb ik COVID? Heb jij het? Je wordt in het ziekenhuis opgenomen omdat je geen lucht meer krijgt. Hoe gaat het met …? En hoe vaak hebben we dit jaar niet bedacht: we moeten ons leven echt anders gaan inrichten? Zoals wij omgaan met de ons toevertrouwde aarde – dat kan niet langer zo.[iv] Denk aan de laatste toespraak van onze minister president. Daarin kwam heel vaak het woord ‘moeten’ voor. Het appel op verantwoordelijkheid(sgevoel) schoot tekort. Het moet anders. Anders volgen er sancties. Het jaar 2020 zette ons in veel opzichten stil.

2.    Kijk naar je koning.
En toch, gemeente, is het bij Johannes de Doper anders dan bij ons anno 2020. Als je de Bijbel te snel toepast op je eigen leven/tijd (of andersom) gaat het mis. De Bijbel vertelt ons allereerst wie God is, wat Hij doet en hoe Hij dat doet.

Het eigene, het specifieke van Johannes de Doper en zijn boodschap zit in twee dingen. Ik sta er even bij stil:

I           Verlangen naar Gods nieuwe tijd.
Allereerst sluit Johannes boodschap – hoe dreigend die ook is – aan bij een (positief) verlangen. Al sinds de ballingschap zag Gods volk uit naar een nieuwe tijd van bevrijding en oordeel. Een tijd waarin God in hun midden koning zou zijn (Ezechiël 34[v], Matteüs 3:2). Een tijd waarin God een nieuwe Geest zou geven (Ezechiël 11 en 36[vi], Matteüs 3:11). Een tijd waarin alle vijanden zouden worden verslagen (Ezechiël 38 en 39[vii], Matteüs 3:12b). Waar God, de heilige God, te midden van zijn volk zou leven (Ezechiël 40-48[viii], Matteüs 3:2)!

Over al deze dingen spreekt Johannes. Hij kondigt aan: ons door God gegeven verlangen gaat (eindelijk) uitkomen. De dag van de HEER komt (Ezechiël 7[ix], Matteüs 3:12). Nu is moment om je daarvoor gereed te maken. En de mensen luisteren. Ze willen niet die omver gehakte boom zijn. Hun leven is onder de Romeinen al ellendig genoeg. Ze willen in vrijheid God dienen en zo het licht van de wereld zijn (Jesaja). De mensen stromen vanuit het hele land naar Johannes toe (Matteüs 3:5). Johannes’ aantrekkingskracht is zo groot dat zelfs de geestelijke leiders er niet aan ontkomen (Matteüs 3:7). Je weet maar nooit. Het kan toch geen kwaad? Maar zij komen van een koude kermis thuis (Matteüs 3:7). Gods nieuwe tijd vraagt niet om een extraatje voor je zielenheil. Het is van harte of niet. Je doet mee met huid en haar of je staat erbuiten.

Wees gereed; de koning komt – zo is Johannes’ boodschap samen te vatten.

II         Onvoorstelbaar koningschap.
Het tweede specifieke van Johannes verkondiging is zeer opvallend. Zondag a.s. zal het DV hierover gaan, dus ik houd dat hier kort en vooral op Johannes zelf gericht. Dat specifieke zit in de koning van het hemelse rijk zelf; Jezus.

Johannes weet zeker dat Jezus degene is die hij moet aankondigen (Matteüs 3:13vv, cf. Johannes 1:29[x]). En toch begint Johannes aan Jezus te twijfelen (Matteüs 11:1-6).[xi] Het is alsof Johannes zijn eigen verkondiging niet aankan. Die blijkt te groot, te wonderlijk voor hem te zijn. De schat van het hemelrijk, Jezus, is zo stralend en kostbaar dat zelfs de allergrootste profeet (Matteüs 11:11a[xii]) die niet bevatten kan. Johannes bezwijkt bijna onder het gewicht van zijn hem toevertrouwde boodschap. ‘Bent u het die komen zou’ (Matteüs 11)?

Het ongedachte geheim van het evangelie blijkt te zijn dat Jezus de omver gehakte boom is (Matteüs 3:10). Zijn leven wordt ‘in onuitblusbaar vuur’ (Matteüs 3:12) verbrand als hij zich door de eeuwige Geest geeft als een smetteloos offer (Hebreeën 9:14, Matteüs 3:12). Dat gebeurt op Golgota als de dag van de HEER begint.[xiii] Zo komt het goed met Gods volk. Met alle volken. Jezus redt.

3.        De aarde wordt (meer dan) een paradijs (opw. 366).
Gemeente, we luisteren naar Johannes’ boodschap. Een boodschap waarvan hij zelf het verstrekkende karakter niet heeft  kunnen bevatten. Maar hij heeft gedaan waartoe hij geroepen werd. En hij stierf als een martelaar. Tot in zijn dood bereidde hij de weg van Jezus voor (Matteüs 14).[xiv]

Wat een jaar.
Hoe kijken wij terug op dit afgelopen jaar? Vaak moet je als gelovige zeggen dat je God niet begrijpt. Met de Psalmen zijn we voor God gaan staan.[xv] Waarom COVID? Soms kon je niet eens (goed) afscheid nemen van een geliefde. Ineens raakte je je baan kwijt. Je gezondheid liep schade op. Ons gemeenteleven kwam onder druk te staan. Je ziet elkaar niet meer. ‘Uit het oog, uit het hart’ zo spraken sommigen hun vrees wel eens uit.

God laat ons niet los.
Gemeente, als we naar Johannes luisteren zetten we ons leven in het perspectief van zijn boodschap. De koning komt! Die boodschap is onveranderd. Nee, die is na 2000 alleen maar actueler geworden. Jezus komt. Zijn stralende dag. Zijn komst gaat gepaard met moeiten en beproevingen (Matteüs 18:7).[xvi] Weeën zoals de Bijbel dat noemt (Romeinen 8). Kijk, gemeente, naar je koning. Hij zoekt jouw hart. Heb je hem vertrouwd? Bracht moeite, ziekte of beproeving je dichter bij hem? Kijk naar je koning, gemeente. Hij baant zelf de weg (Golgota). En hij zal komen om door oordeel heen (Matteüs 3:12) alles nieuw te maken.

Kijk naar wat God geeft.
Kijken we zo terug, gemeente. In Jezus’ naam zijn we samengekomen. Elke zondag, heel wat keren in een bijna lege kerk. Wat hebben we veel gekregen. Een prachtige belijdenis-dienst. We hebben avondmaal gevierd. We namen in geloof afscheid van degenen die ons voorgingen.

In de gemeente bleven geloof, hoop en liefde – omzien naar elkaar. We begonnen zelfs iets nieuws dit jaar; inloopochtenden op donderdagmorgen. De voedselbank bleef doorgaan, Harder nodig, dit jaar. We werkten daarin samen met De Bron (PKN). Fijn. Op Staartlicht gingen ontmoetingen door. Mag de Heer die contacten zegenen.

Met Kerst hadden we een heuse (online) samenzang van een ‘toekomst vol van hoop.’

We zijn op weg, gemeente. We hebben ons door Gods genade niet uit het lood laten slaan. Dat geeft vertrouwen. Op naar de volledige vervulling van Johannes’ profetische roep. Op naar Jezus’ dag.

---

Zie Trouw, wijsheid en macht van de Drie-ene God. Inleiding prekenserie Matteüs (2019-2021).

[i] Zie Guided tour door het koninkrijk. Preek Psalm 1 en Bloei op in Gods koninkrijk. Preek Ezechiël 15 (en 17).
[ii] Zie Kerstpreek Jezus bevrijdt van zonde. Matteus 1:21.
[iii] Vorig jaar sloten we af met Matteus 3:2 en vooral 4:17: de oproep tot inkeer vanwege de komst van het hemelsrijk.
[iv] Zie Na ons geen zondvloed. Preek Psalm 102 op oudjaar 2018.
[v] Zie Hoe God herder is.
[vi] Zie Hoe God bij mensen woont (Ezechiel 11) en Gods Geest vernieuwt (hoofdstuk 36).
[vii] God vernietigt het kwaad. Ezechiel 38 en 39.
[viii] Zie preek tempelvisioen 1 en preek 2 daarover.
[ix] Zie De dag van de HEER komt.
[x] Jezus noemt Johannes als een van zijn ‘bewijzen’ van wie hij is. Zie Wie getuigt er in ‘de zaak’ van Jezus? Preek Johannes 5:30-47.
[xi] Zie Zo gek is het niet om in Jezus te geloven. Preek Matteus 11:1-6. En zie Aan de kant blijven staan of meedoen, preek over tekst die daarop volgt.
[xii] Zie de tweede preek bij de vorige voetnoot.
[xiii] Zie preek Goede Vrijdag Ezechiël 37.
[xiv] Zie En als de golven overslaan. Preek Matteus 14.
[xv] Zie preken over de Psalmen van de Korachieten bij Lockdown I. Of Hoe houd je het vol te vertrouwen? Preek Romeinen 8.
[xvi] Zie Hindernissen op weg naar Gods rijk. Preek Matteus 18:6-14.

Voorbeeldliturgie

Welkom
Votum en groet
Psalm 90:1, 6 en 7 Gij zijt geweest, o Heer, en Gij zult wezen

Gebed

Lezing Matteüs 3:1-12
Verkondiging Bekeer je want de koning komt eraan!
LB 801:1, 2, 3, 5, 7 en 8 Door de nacht van strijd en zorgen

Geloofsbelijdenis (Nicea)
LB 766: 1 en 3 Ik zag een nieuwe hemel

Dankgebed en voorbede

collecte

Kroon Hem met gouden kroon Opw. 366
Zegen