God verschijnt vol majesteit. Stamelend beschrijft Ezechiël 1 hoe God zich in een visioen laat zien. Een week lang is Ezechiël totaal van de kaart. Want wie kan God zien en blijven leven? Een van Ezechiëls voorgangers, de profeet Jesaja, zag God ook al (Jesaja 6). Maar Ezechiël ziet God veel indrukwekkender. Het roepingsvisioen van Ezechiël blijft tot de verbeelding spreken. Voor gelovigen is het visioen blijvend van belang.

Waarom verschijnt God op deze manier? En waarom uitgerekend in (het heidense) Babel? Wat betekent Ezechiël voor nieuwtestamentische gelovigen? Ik heb in de afgelopen twee jaar 23 keer over het Bijbelboek Ezechiël gepreekt en bij dit soort vragen stilgestaan. In onze tijd is 23 keer preken over Ezechiël misschien best veel.

Hedendaagse christenen hebben niet zoveel met het Oude Testament. Maar als je het vergelijkt met iemand als Calvijn is 23 keer preken over Ezechiël maar schamel. Calvijn preekte 175 keer over dat Bijbelboek.

Heer der heerlijkheid gekruisigd.
Wat zegt Ezechiël ons? Laat ik beginnen bij het Nieuwe Testament. De populaire theoloog Tom Wright schreef een boek over Paulus’ leven (Paul, A Biography. 2018). Wright suggereert dat Paulus – toen nog Saulus – over Ezechiëls roepingsvisioen mediteerde toen hij een hemels licht zag (Handelingen 9). Net als Ezechiël viel Saulus op de grond voor de hemelse Majesteit. Was dit het beloofde moment dat God naar zijn tempel zou terugkeren? Aan Saulus’ geloofsijver zou het niet liggen. Wat een schok moet het zijn geweest dat Saulus in dat hemels licht Jezus van Nazareth ziet. Jezus die hij, Saulus, vervolgt. Saulus kan niet langer om Jezus heen. Hij bekeert zich en wordt Jezus’ apostel.

Of Paulus bij zijn roeping door Jezus nu over Ezechiël 1 mediteerde of niet, later schrijft Paulus dit op:

De HEER der heerlijkheid gekruisigd
(1 Korintiërs 2:8)

Dit zinnetje laat zien wat Ezechiël betekent. 1 Korintiërs 2:8 kán niet gezegd worden. Dat het een paradox is, is veel te zacht uitgedrukt. Ik bedoel dit: ‘de HEER der heerlijkheid’; dat is Ezechiël 1. Gods majesteit. Je bent blij nog te leven als je Hem – al is het in een visioen – ziet. Paulus zegt: die HEER is gekruisigd.

Het evangelie is dat God zelf, in Jezus, op het toneel verschijnt en de meest verachtelijke en vervloekte (slaven)dood sterft. Ezechiël laat je tasten wat het grote mysterie van het geloof (1 Timoteüs 3:16) is.

De belangrijkste betekenis van het Bijbelboek Ezechiël is dan ook dat je met de gelovigen van alle tijden onder de indruk komt van God. De heilige God. De Drie-enig God zoals Hij zich laat kennen; Vader, Zoon en Heilige Geest. Ezechiël spoort aan tot de lofzang op Gods naam.

Gods heiligheid.
Helemaal aan het einde van de Bijbel komt Ezechiëls roepingsvisioen terug. Johannes ziet God en het lam (Jezus) in de hemel (Openbaring 4 en 5). Er zijn veel opvallende parallellen tussen Ezechiël en Openbaring. Dat gegeven helpt je om Ezechiël te begrijpen. Ezechiël is apocalyptisch. Je kunt het Bijbelboek niet zomaar maar toepassen. Ezechiël is als een röntgenapparaat dat overal doorheen kijkt.

Met Ezechiël kijk je mee vanuit Gods heiligheid. God ziet de harten van zijn volk, alle zonden en wonden. God ziet wat er in de tempel gebeurt. Waar mensen ten diepste op vertrouwen. Gods heilig zien brengt oordeel met zich mee. Alles wat onheilig is moet en zal verdwijnen. Na eeuwenlang geduld trekt God een streep. De tempel moet verdwijnen (Ezechiël 11). Daarvoor in de plaats maakt Gods Geest een schitterend nieuw gebouw (Ezechiël 40-48). Zo ziet Ezechiël vooruit naar de verlossing door Jezus voor ieder die gelooft (Romeinen 1-3).

Zoveel evangelie.
Ezechiël eindigt zoals het begint; met een schitterend visioen.

Ezechiël ziet een nieuwe tempel (Ezechiël 40-48). God woont daar. Er stroomt een levendmakende rivier, de Heilige Geest (Johannes 7:37-39).

Tussen het indrukwekkende roepingsvisioen en het afsluitende tempelvisioen komen tal van belangrijke Bijbelse thema’s aan bod. Ik noem er een paar:

• De dag van de HEER. In de loop van het Oude Testament kijkt Gods volk niet meer ‘achteruit’ (schepping/Exodus) maar vooruit: God zelf komt eraan. Dan komt alles goed. Gods dag is een dag van recht en bevrijding. ‘De dag van de HEER’ begint in Ezechiël 7 en komt vaak terug (Ezechiël 34, 37, 38 & 39). Steeds hoor je nieuwe, opvallende dingen over die dag.

• De tempel en de koning. Psalm 2 bezingt Gods koning en de Sion (tempelberg). Als gelovigen deze goede instellingen van God verkeerd gebruiken, komt God niet tot zijn doel. De tempel gaat er daarom aan – zo is Ezechiëls boodschap. De nieuwe koning zal God volledig toegewijd zijn maar hij zal niet meer pal naast Gods nieuwe tempel wonen (Ezechiël 34 en 43).

• Hervertelling. Nederland heeft een Canon. In Vijftig Vensters vertellen we wie we zijn. Zo had Gods volk ook een verhaal over zichzelf. Een mooi verhaal. Als God de fake-profeten (Ezechiël 13) de mond heeft gesnoerd gaat Hij zeggen wie zijn volk is (Ezechiël 15-20). En dat liegt er niet om. Er staan hier zulke dingen dat Bijbelvertalers er zichtbaar moeite mee hebben. In onze tijd van #metoo durf je Ezechiël 16 niet open te doen. De aller moeilijkste verzen uit Ezechiël staan in dit gedeelte (20:25 en 26).

• Schuld en schaamte. God oordeelt niet willekeurig. God wijst zonden aan. Calvijns uitdrukking dat een mensenhart een ‘afgodenfabriek’ is ga je begrijpen als je Ezechiël 8 leest. Zo’n hoofdstuk geeft te denken: waar stel je je vertrouwen op? Wat zijn mijn afgoden? Vaak zegt God iets te doen zodat zijn volk zich zal schamen (Ezechiël 36, 43). Opvallend en ontroerend zijn de hoofdstukken waarin God duidelijk maakt dat zijn oordeel een mens niet ontslaat van eigen verantwoordelijkheid. God wil dat je je bekeert en leeft (Ezechiël 18 en 33).

Golgota en Pasen.
In al deze dingen laat God zien wie Hij is, wat Hij doet en hoe Hij dat doet. God leert je op te kijken naar Hem. In Jezus is God onze koning. ‘De dag van de HEER’ is Golgota en Pasen. Jezus hangt schaamtevol aan het kruis. Zo neemt God de zonde van de wereld weg (Johannes 1:29). Pasen betekent dat God alles nieuw maakt (Openbaring 21:5). Wie in Jezus gelooft wordt een tempel van de Geest (Efeze 2:19-22).

Ezechiël moet daarom niet dicht gelaten worden. Het boek laat zien wie Jezus is (Lucas 24:27). Ezechiël vertelt waarom Jezus is gekruisigd en opgestaan (1 Korintiërs 15:3 en 4). Ezechiël helpt je om Jezus te volgen.

Preekoverzicht en meer.
Onder deze blogtekst vind je mijn 23 preken over Ezechiël. Bij iedere preek zit een voorbeeldliturgie. In de preektekst behandel ik de hoofdzaak. Opvallende details of andere zaken staan onderaan de preektekst. Wie ze wil bestuderen kan daar terecht.

Ik hoop dat het luisteren naar Ezechiël mag bijdragen aan de lof op Gods naam.

Dordrecht 3 juli 2020

Zie KNOWN. Inleiding op prekenserie Ezechiël (longread, april 2020) en Waarom Ezechiël lezen van belang is (OnderWeg, september 2020).

Overzicht preken Ezechiël.

Roepingsvisioen. Twee inleidende preken om goed zicht te krijgen op Ezechiël(s tijd):

• Hoe indrukwekkend is God. Preek 1 roepingsvisioen. Over Gods verschijning in Babel (dienst met avondmaal).
• Hoe indrukwekkend is God. Preek 2 roepingsvisioen. Over Ezechiëls tijd.

Gods oordeel wordt aangezegd (3) en uitgebeeld door Gods profeet (4):

• Inconvenient truth. Ezechiël als wachter aangesteld. Ezechiël 3. Welkomstdienst (Kerkproeverij).
• Profetie next level. De profeet als teken. Ezechiël 4.

Gods dag komt (7). God zegt ook waarom die dag komt (8):

• De dag van de HEER komt eraan. Ezechiël 7. Avondmaal.
• Het gunstige klimaat voor het afgodenbedrijf. Ezechiël 8.

Ezechiël ziet hoe Gods oordeel voltrokken wordt (10 en 11). Dieptepunt Oude Testament en toch zeer beloftevol (hoofdstuk 11):

• In vuur en vlam voor de A/ander. Ezechiël 10 (dankdag).
• Hoe God bij mensen woont. Eeuwigheidszondag bij Ezechiël 11.

De profeten wordt de wacht aangezegd (13). God gaat zeggen hoe het werkelijk zit. Eerst in beeldtaal (15 en 16). Daarna rechtstreeks (20). Gods oordeel betekent evengoed eigen verantwoordelijkheid (18):

• Gods oordeel over fake news. Preek Ezechiël 13.
• Bloei op in Gods koninkrijk. Preek Ezechiël 15.
• Over geperverteerde seks en een gelukkig getrouwd stel. Preek Ezechiël 16.
• Er is (g)een Plan(et) B. Preek over klimaatverandering en geloof. Preek Ezechiël 18.
• There is no (Plan)et B. About climate change en faith.
• Hoe God ons een spiegel voorhoudt. Een hervertelling. Preek Ezechiël 20.

Moeilijkste verzen uit Ezechiel apart besproken (20:25 en 26). Het einde is definitief; voor Ezechiel een persoonlijke tragedie (24):

• Hoe God trouw is in vloek en zegen. Preek Ezechiël 20:25 en 26.
• Zet God Nederland op slot? Artikel Nederlands Dagblad, december 2019.
• Hoe de wereld op haar einde loopt. Preek Ezechiël 24.

Ineens komen de volken expliciet in beeld. God is geen particuliere God. Hij is God van hemel en aarde (hoofdstuk 1) en HEER van alles en ieder:

• Jezus, Heer van de volken. Preek (delen) Ezechiël 25-32 (Advent).

Vergezichten breken open. Deze hoofdstukken zijn imposant (34). Ze behoren tot de mooiste van heel het Oude Testament (36). Het ontroerende, harde en inspirerende hoofdstuk 37 laat zien wat Golgota en Pasen betekent:

• Hoe God herder is te midden van zijn volk. Preek Ezechiël 34.
• Hoe de Geest ons leven nieuw maakt. Preek Ezechiël 36 (bediening heilige doop).
• Alleen GOD WEET of er leven mogelijk is. Preek Goede Vrijdag Ezechiël 37:1-14 en (delen uit) Matteüs 27.
• Opgewekt door de Geest. Hoe de Geest Heer is en levend maakt. Paaspreek Ezechiël 37, (delen uit) Matteüs 28 en 1 Petrus 3:18.

‘De toekomst is zeker, ja; eindeloos goed’ (Sela). Het tempelvisioen (hoofdstuk 40-48) is hoopvol. Maar het leidt ook tot veel discussie over de vraag hoe het visioen is op te vatten. De eschatologische hoofdstukken 38 en 39 vormen de opmaat voor dit adembenemende slotakkoord. Openbaring 20-22 is gebaseerd op deze hoofdstukken.

• God vernietigt het kwaad. Preek Ezechiël 38 en 39 (Gog van Magog).

• God maakt alles nieuw. Preek 1 tempelvisioen,  (delen uit) Ezechiël 40, 43 en 44.
• Gods eindeloze genade. Preek 2 tempelvisioen. Ezechiel 47, de rivier.

===================    einde ==================